Charlotte Vanhove

Charlotte Vanhove
Algemene informatie
Geboortenaam	Cécile Caroline Charlotte Vanhove
Geboren	10 september 1771
Overleden	11 april 1860
Land	Frankrijk
Bijnaam	Madame Talma
Werk
Jaren actief	1785-1811
Beroep	toneelspeelster
Portaal	Film

Cécile Caroline Charlotte Vanhove, later Madame Petit, Madame Talma, Comtesse de Chalot en Comtesse Vanhove (Den Haag, 10 september 1771 – Parijs, 11 april 1860) was een in Nederland geboren Franse toneelspeelster en schrijfster, die vooral in Parijs furore maakte. Zij was tevens de maîtresse, later echtgenote van François-Joseph Talma, de grootste Franse acteur van zijn tijd.

Biografische schets

Charlotte Vanhove werd geboren als jongste van twee dochters van Charles-Joseph Vanhove en Andrée Coche. Over haar afkomst en eerste levensjaren is weinig bekend. Vader Vanhove (1739-1803) kwam oorspronkelijk uit het Noord-Franse Rijsel. Over haar moeder zijn geen details bekend. Beide ouders waren toneelspelers en hadden elkaar mogelijk in de theaterwereld leren kennen. Ze trouwden in Den Haag, waar Charlotte ook werd geboren. Haar vader werd in 1777 lid van de Comédie-Française en twee jaar later sociétaire van dit gerenommeerde theater. Charlotte moet al vroeg blijk van talent hebben gegeven, want ze debuteerde al op 14-jarige leeftijd bij de Comédie-Française (als Iphigénie). Aanvankelijk moest ze zich tevreden stellen met ondergeschikte rollen, maar geleidelijk aan breidde het aantal rollen zich uit.^[1]

Ze werd omschreven als een knappe blondine. In 1786 huwde ze, nauwelijks 15 jaar oud, de violist Louis-Sébastien Olympe Petit, waarna ze bekend stond als Madame Petit. Op 2 september 1793 werd ze, samen met andere koningsgezinde acteurs, gearresteerd op verdenking van samenzwering tegen de Franse Revolutie. Vijf maanden later kwam ze weer vrij en mocht ze haar werk als actrice hervatten bij het Théâtre de la République. Daar leerde ze de acteur François-Joseph Talma kennen en begon met hem een relatie. Talma was getrouwd met de welgestelde danseres Julie Carreau, die hij door zijn extravagante leefstijl vrijwel ruïneerde. Pas in 1801 kwam het tot een scheiding en een jaar later traden Talma en Vanhove in het huwelijk. Het paar bezat twee buitenhuizen in Brunoy, circa 20 km van Parijs. Al spoedig kwam Charlotte erachter dat haar man er meerdere maîtresses op na hield; met een van hen zou hij drie kinderen krijgen. Ook maakte hij grote schulden, dit ondanks het feit dat Napoleon Bonaparte hem financieel ondersteunde. Een poging om te scheiden mislukte.

Charlottes toneelcarrière bereikte rond 1800 een hoogtepunt. Zij speelde met succes in een groot aantal stukken. In 1797-98 trad zij samen met Talma op in Brussel. Het gezelschap maakte van daaruit een uitstapje naar Holland, maar verdere gegevens daarover ontbreken.^[1] Tussen 1803 en 1806 gaf ze samen met haar man gastoptredens in de Amsterdamse schouwburg, waar ze onder andere Othello speelden.^[1] In 1808 maakte ze met haar man opnieuw een Europese tournee, waarbij ze onder andere in Erfurt optraden voor Napoleon. Deze was een grote fan van Talma, maar hij uitte bij die gelegenheid zijn ongenoegen over Charlottes optreden. Ogenschijnlijk had dit geen effect op Charlotte, maar enkele jaren later trad ze toch terug uit de theaterwereld. In 1810 gaf ze haar laatste voorstelling en in 1816 kreeg ze officieel ontslag.^[2]

Na haar terugtreden wijdde Charlotte haar leven aan het schrijven van boeken (o.a. over theater; verder een roman en kinderboeken) en daarnaast aan tekenen en schilderen. De opvoeding van de drie kinderen van Talma en zijn maîtresse kwam voor haar rekening. Na de dood van Talma huwde ze in 1830 met een oude vriend, Jacques Antoine de Chalot, graaf van Chalot, een Zuid-Nederlandse(?) militair die het bracht tot luitenant-kolonel in het leger van Napoleon. Deze overleed spoedig daarna, waarna Charlotte zich "comtesse Vanhove" noemde. Op weg naar het theater, in haar rijtuig op de Champs Elysées, was ze jarenlang een bekende verschijning in Parijs. Ze overleed op 88-jarige leeftijd in haar hôtel particulier in Saint-Germain-des-Prés.

Belangrijke rollen

De meeste van onderstaande rollen speelde Vanhove bij de Comédie-Française in Parijs:

1785: Junie, in Britannicus van Jean Racine
1785: Eugénie, in Eugénie van Pierre Beaumarchais
1785: Iphigénie, in Iphigénie van Jean Racine
1785: Aricie, in Phèdre van Jean Racine
1786: oudste dochter, in Le Chevalier sans peur et sans reproche van Jacques-Marie Boutet de Monvel
1786: Campaspe, in Apelle et Campaspe van Voiron
1786: Virginie, in Virginie van Jean-François de La Harpe
1786: Eliante, in Le Misanthrope van Molière
1787: Madame de Courval, in L'École des pères van Pierre-Alexandre Pieyre
1787: Zacharie, in Athalie van Jean Racine
1787: Angélique, in George Dandin van Molière
1787: Mariane, in Tartuffe van Molière
1788: Rosine, in Le Barbier de Séville van Beaumarchais
1793: Paméla, in Paméla ou La Vertu récompensée van Nicolas François de Neufchâteau naar Samuel Richardson
1795: Odéide, in Abufar ou La Famille arabe van Jean-François Ducis
1797: Cassandre, in Agamemnon van Népomucène Lemercier
1799: Mathilde, in Mathilde van Jacques-Marie Boutet de Monvel
1799: Elmire, in Tartuffe van Molière
1799: comtesse Almaviva, in La Mère coupable van Beaumarchais
1799: Saléma, in Abufar van Jean-François Ducis
1800: Camille, in Camille ou Amitié et imprudence van Constance de Théis (Madame Pipelet)
1800: Anne, in Montmorency van Henri de Carrion-Nizas
1800: Naïs, in Orphis van Népomucène Lemercier
1800: Malvina, in Oscar fils d’Ossian van Antoine-Vincent Arnault
1800: Hédelmone, in Othello ou le Maure de Venise van Jean-François Ducis, naar William Shakespeare

1800: la duchesse de Bragance, in Pinto ou la Journée d'une conspiration van Népomucène Lemercier
1801: Arzéline, in Foedor et Wladamir ou le Famille de Sibérie van Jean-François Ducis
1801: Anne de Boulen, in Henri VIII van Marie-Joseph Chénier
1801: Monime, in Mithridate van Jean Racine
1801: Andromaque, in Andromaque van Jean Racine
1801: Atalide, in Bajazet van Jean Racine
1802: Isule, in Isule et Orovèse van Népomucène Lemercier
1802: Félicie, in Le Roi et le laboureur van Antoine-Vincent Arnault
1803: Siri-Brahé, in Siri-Brahé ou les Curieuses van Henry Joseph Thurind de Ryss
1803: Célimène , in Le Misanthrope van Molière
1804: Clarence , in Shakespeare amoureux van Alexandre Duval
1804: Catherine , in Pierre le Grand van Henri de Carrion-Nizas
1805: madame Vilmont, in Le Tyran domestique van Alexandre Duval
1805: Amélie , in Amélie Mansfield van Louis François Marie Bellin de La Liborlière
1806: Lady Clara, in La Jeunesse de Henri V van Alexandre Duval
1806: Orphise, in Les Faux somnanbules van Jacques-Antoine de Révéroni Saint-Cyr
1807: Araminte, in Les Projets d'enlèvement van Théodore Pain
1807: la comtesse, in Le Mariage de Figaro van Beaumarchais
1808: Madame de Surville, in L'Homme aux convenances van Étienne de Jouy
1808: Madame de Mersenne, in Louise ou la Réconciliation van Julie Candeille
1809: Madame Franval, in Le Chevalier d'industrie van Alexandre Duval
1810: Madame Argante, in La Mère confidente van Pierre Carlet de Marivaux

Nalatenschap

Van haar publicaties kunnen genoemd worden: Etudes sur l'art théâtral (Parijs, 1835), Particularités sur la vie intime de Talma en enkele anecdotes over haar leven als comédienne. Verder schreef of bewerkte ze enkele toneelstukken, onder andere Edmont et Juliette ou les Amants somnambules (1820), Le Château de Valmire ou Pauline et Théodore (1821), Réginalde ou la Vénitienne (1822) en Élinor ou l'Épouse coupable (1824).^[2]

Bronnen, noten en/of referenties

Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Charlotte Vanhove op de Franstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

↑ ^a ^b ^c P.C. Molhuysen en P.J. Blok (red.) (1921): Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek, Deel 5, p. 875. A.W. Sijthoff, Leiden (online tekst op dbnl.org)
↑ ^a ^b Aline Boutillon, 'Les deux madame Talma'.

Zie de categorie Charlotte Vanhove van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[nnbw-1] P.C. Molhuysen en P.J. Blok (red.) (1921): Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek, Deel 5, p. 875. A.W. Sijthoff, Leiden (online tekst op dbnl.org)

[Boutillon-2] Aline Boutillon, 'Les deux madame Talma'.

[1]

[2]